Stress op het werk: oorzaken, praktische tips en adviezen

10 praktische tips tegen stress op het werk

Stress op het werk is een probleem waar veel werknemers mee te maken hebben. Dat is niet altijd erg: stress houdt je scherp en zorgt voor uitdagingen en kansen, maar te veel stress kan leiden tot gezondheidsproblemen en verminderde productiviteit. Hoe kan je toch op een positieve en effectieve manier omgaan met werkstress om productiever te worden en meer werkgeluk te ervaren?

Is werkstress altijd slecht?

Ken je het? Die beklemmende druk van een naderende deadline, de extra energie die je moet inzetten om targets te halen, of simpelweg vastlopen in je werk. Het zijn momenten die we allemaal wel eens hebben meegemaakt en niet iedereen kan daar even goed mee om.

Toch is werkstress niet altijd slecht. Een beetje spanning kan je zelfs helpen om je te concentreren en je prestaties te verbeteren. De wetenschap maakt een verschil tussen ‘acute stress’ en ‘chronische stress’. Acute stress helpt je om alert te blijven, maar chronische stress kan schadelijk zijn voor je geestelijke en lichamelijke gezondheid en leiden tot vermoeidheid, burn-out en gezondheidsproblemen. Het is dus belangrijk om de juiste balans te vinden, met voldoende rust- en ontspanningsmomenten.

Oorzaken van stress op het werk 

Om stress op het werk te voorkomen of ten minste te verminderen, is het belangrijk om werkstress eerst te leren herkennen en vervolgens op zoek te gaan naar de aanleidingen. Er zijn verschillende oorzaken van werkgerelateerde stress zoals een hoge werkdruk, lange werkdagen, onrealistische deadlines, conflicten met collega's of leidinggevenden, gebrek aan autonomie en controle, onzekerheid over jobzekerheid of toekomstige doorgroeimogelijkheden, enzovoort. Het is voor jezelf, maar ook voor je werkgever belangrijk om deze oorzaken te begrijpen en om preventieve maatregelen te nemen of middelen te installeren om stressfactoren op zijn minst te verminderen. Door een gezonde werkomgeving te creëren, verbetert immers het welzijn en de gezondheid van de werknemers en de kwaliteit van hun werk. 

Stress op het werk: tien praktische tips 

Het zou handig zijn als bedrijven de moeite zouden nemen om alle bronnen van spanning uit te roeien. Maar laten we even realistisch zijn: niet elk bedrijf heeft de middelen of inzichten om dat 100% te verwezenlijken. Uit zelfzorg ontwikkel je dus best zelf enkele ‘copingtechnieken’ om stress op het werk te beheersen. Met deze tien tips vergroot je jouw werkplezier en stap je meer ontspannen en vol zelfvertrouwen de werkvloer op.

1. Verbeter je algemene levensstijl 

Probeer elke nacht ongeveer zeven tot acht uur te slapen, let op je voeding, beweeg voldoende of ga sporten om spanningen los te laten en gebruik het weekend om zo veel mogelijk te ontspannen. Door voor jezelf te zorgen en je basisbehoeften te vervullen, kan je jezelf wapenen tegen de druk van het dagelijks leven – en dus ook van je werk. 

2. Evalueer je reacties en denkwijze

Let eens op de manier waarop je situaties interpreteert en of dit bijdraagt aan je stressniveau. Als een collega je bijvoorbeeld tegenspreekt of – volgens jou - negatieve feedback geeft, dan is dat niet noodzakelijk omdat hij je wil destabiliseren of bekritiseren, maar wellicht omdat hij geïnteresseerd is in het onderwerp en het met je wil bespreken. Door je bewust te worden van deze kleine evaluaties leer je anders te reageren en zo je stressniveau te verminderen.

3. Zorg voor voldoende ontspanning

Het kan verleidelijk zijn om de hele dag door te werken, maar vaak leidt dat tot uitputting en stress. Daardoor neemt ook de kwaliteit van je werk af, en dan ben je terug bij af. Neem dus regelmatig korte pauzes gedurende de dag om je geest en lichaam te ontspannen. Maak bijvoorbeeld eens een wandelingetje of sla een praatje met collega’s. En als je echt vastzit, kunnen een paar eenvoudige ademhalingsoefeningen je bloedsomloop stimuleren en je concentratie terug verbeteren. 

4. Herinner jezelf aan je professionele waarde

Jij bent belangrijk voor je team en je bent in staat om waardevolle bijdragen te leveren aan de organisatie. Anders zouden ze jou niet hebben aangenomen, toch? Door jezelf te leren waarderen, ontwikkel je meer zelfvertrouwen, wat je wapent tegen stressvolle situaties op het werk. En af en toe een fout maken, moet kunnen, daar leer je uit. Een goede werkgever heeft hier ook begrip voor.

5. Master de kunst van multitasken

Multitasken kan een nuttige vaardigheid zijn op het werk, maar alleen als je weet hoe je dat juist doet. Anders zorgt het alleen maar voor stress. We vergeten vaak wat een uitdaging het is, omdat onze hersenen eigenlijk niet meerdere taken tegelijk kunnen uitvoeren. Door de kunst van multitasking te beheersen, kan je efficiënter werken en tegelijkertijd je stressniveau verlagen.

6. Neem de controle over je werk weer in handen

Voel je dat je gestrest raakt als je de controle dreigt te verliezen? Begin dan met het identificeren van welke concrete aspecten die stress veroorzaken en maak vervolgens een plan om deze aan te pakken. Communiceer duidelijk met je collega's over hoe je je voelt en wat je plan is, zodat zij daar rekening mee kunnen houden of zaken van je kunnen overnemen. En stel realistische deadlines voor jezelf.

7. Leer vaker nee zeggen

Het is belangrijk om af en toe ‘nee’ te zeggen, want als je altijd ‘ja’ zegt tegen extra werk of verzoeken van collega's, kan dat leiden tot overbelasting en stress. Nochtans is jouw tijd en energie even kostbaar als die van iemand anders. Identificeer welke taken of verzoeken je prioriteit hebben, wees bewust van hoeveel tijd je voor een opdracht nodig hebt en wees eerlijk en assertief over wat je wel en niet kan doen. Het kan ook helpen om alternatieve oplossingen voor te stellen, zoals de taak uitstellen, het werk delegeren aan anderen of slechts een onderdeel van de taak over te nemen. 

8. Verander je werkomgeving 

Als je stress ervaart op het werk, hoef je niet meteen een vlucht naar de Caraïben te boeken om te ontspannen. Soms maken kleine aanpassingen in je werkomgeving al een groot verschil. Kies bijvoorbeeld voor een andere bureaustoel of personaliseer je werkruimte. Als je je daar thuis voelt, maakt dat je ook meer ontspannen. Ook thuiswerken helpt bij heel wat werknemers om zich beter te concentreren en minder omgevingsdruk te ervaren. Anderzijds kunnen regelmatige sociale contanten met collega’s ook weer stressverminderend werken. 

Soms kan het ook om grotere veranderingen gaan, zoals een aanpassing van je werkuren of -ritme. Het is belangrijk om te analyseren wat het meest bijdraagt aan je stress en te bedenken hoe je dit kan aanpassen. Praat gerust eens over de mogelijkheden met je leidinggevende, collega’s of personeelsafdeling. 

9. Leer conflicten oplossen

Conflicten op de werkvloer kunnen een grote bron van stress zijn. Daarom is het belangrijk om ze op een effectieve manier te leren oplossen. Bekijk moeilijke situaties eens vanuit het perspectief van de andere partij en luister naar hun standpunten. Zoek vervolgens naar gemeenschappelijke grond en stel oplossingen voor die beide partijen ten goede komen. Het kan ook nuttig zijn om te oefenen in assertieve communicatie en conflictbeheersing. Door deze vaardigheden te ontwikkelen, kan je beter omgaan met conflicten op het werk en je stressniveau verlagen.

10. Verander van job of neem indien nodig ontslag

Wanneer de werkstress te overweldigend is en je alle bovenstaande tips al hebt afgevinkt, is het tijd voor een drastischere stap: veranderen van job. Dat klinkt misschien eng, maar het is bovenal belangrijk om jezelf op de eerste plaats te zetten en je welzijn te beschermen. Wat is het beste voor jou op lange termijn? Het is nooit te laat om een nieuwe weg in te slaan en een gezonde en gelukkige werkomgeving te vinden die bij je past.

Onthoud dat omgaan met stress op het werk een leerproces is. Door daaraan te werken, kan je niet alleen je algehele welzijn verbeteren, maar ook je prestaties op het werk verhogen én meer voldoening vinden in je werk. Dus neem de tijd om voor jezelf te zorgen en te leren hoe je stress op een effectieve manier aanpakt.